Grooming dzieci
Grooming dzieci to proces uwodzenia dzieci w internecie, który polega na manipulacji psychologicznej – jej celem jest wykorzystanie seksualne dziecka online lub w realu.
Zdarza, że osoby dorosłe udają w internecie kogoś, kim nie są. Zaczepiają dzieci i nastolatków, wciągają w rozmowę, udając kogoś przyjaznego i troskliwego – czasem udają dobrego przyjaciela nawet miesiącami, by uśpić Twoją czujność.
Celem kontaktu z Tobą i udawania dobrego dorosłego może być jednak przemoc seksualna (molestowanie lub nawet zgwałcenie). Taki dorosły może proponować Ci spotkanie w realu, by zrobić Ci wtedy krzywdę. Ten proces internetowego uwodzenia poprzez kłamstwa i manipulację w celu spotkania się z osobą nieletnią nazywamy child groomingiem.
Brzmi nierealnie? Niestety, takie sytuacje zdarzają się dość często. Powiemy Ci, jak takie osoby działają, co mogą mówić Ci, by zdobyć Twoje zaufanie i jak nie dać się nabrać na ich kłamstwa i manipulacje. Jeśli przydarzyła Ci się taka sytuacja, na końcu tego artykułu dowiesz się, co robić – kiedy, kogo i jak poprosić o pomoc i wsparcie.
Kim jest groomer – uwodziciel dzieci w sieci
Może mieć tylko kilka lat więcej od Ciebie i być przystojnym starszym nastolatkiem albo młodym dorosłym. Może też mieć kilkanaście lat więcej albo być w wieku Twojego taty lub dziadka. Nie ma zasady co do wieku groomera poza tą, że jest on (lub ona!) co najmniej kilka lat starszy od swoich ofiar.
Będzie dla Ciebie miły, będzie prawić Ci komplementy i udawać, że mu na Tobie zależy. Jego celem jest wykorzystanie seksualne dziecka lub nastolatka. Groomer jest osobą zaburzoną seksualnie. Życie wewnętrzne ofiary, jej zdrowie i dobrostan go nie obchodzą.
Groomer to osoba zainteresowana dziećmi i nastolatkami seksualnie. Jest to osoba o skłonnościach pedofilnych. Poluje w prawdziwym świecie i w internecie, wykorzystując swoją przewagę doświadczenia, wieku, sprytu i znajomości psychologii dziecka.
Jak działa child grooming
Grooming, czyli proces uwodzenia dziecka w sieci może trwać długo, kilka tygodni lub nawet miesięcy. Na samym początku może być bardzo trudno dostrzec niepokojące sygnały.
Dla ułatwienia możesz przyjąć, że obca osoba dorosła nigdy nie ma dobrego powodu, by zaczepiać dziecko lub nastolatka i kontakt ze strony osoby o kilka czy kilkanaście lat starszej zawsze powinien obudzić w Tobie dużą czujność. Najlepiej od razu jest taką osobę zablokować.
Etap I – wybranie ofiary w sieci, obserwacja i gromadzenie informacji na jej temat
- groomer obserwuje i wybiera osoby, które jego zdaniem najłatwiej będzie zmanipulować. W tym celu przeanalizuje profile wybranej ofiary (a tak naprawdę ofiar, ponieważ groomerzy jednocześnie podejmują próby zmanipulowania wielu dzieci jednocześnie), znajdzie jej najsłabsze punkty i wykorzysta, by nawiązać i podtrzymać z Tobą rozmowę
- groomer dostosuje swój wizerunek do Ciebie, np. będzie twierdził, że lubi to samo, co Ty, albo że ma lub miał podobne problemy. Zrobi wszystko, byś poczuł się w rozmowie z nim dobrze – tak jakbyś spotkał kogoś fajnego, kto Cię rozumie i może być Twoim dobrym znajomym. Jego tożsamość i osobowość są jak maski – groomer zmienia je tak, by zdobyć zaufanie wielu potencjalnych ofiar
- na tym etapie dostaniesz od groomera pierwsze miłe i brzmiące neutralnie wiadomości. Nie pojawi się jeszcze nic, co mogłoby Cię wystraszyć. Pamiętaj jednak, że obca osoba dorosła kontaktująca się z kilka- czy kilkanaście lat młodszym od siebie nastolatkiem, nie ma dobrych intencji.
Etap II – „zaprzyjaźnianie się” z dzieckiem-ofiarą
Na podstawie obserwacji Twojej aktywności w internecie groomer będzie prowadził z Tobą rozmowy i zdobywał kolejne informacje. Możliwe, że będzie znał aktualne trendy i popularne wśród Twoich rówieśników treści, tak by rozmowa była dla Ciebie interesująca. Może dopasować swój język do Ciebie i używać modnych słów i slangu. Głównym zadaniem tego etapu jest zrobienie na ofierze dobrego wrażenia.
Etap III – pogłębianie „relacji”
W kolejnym etapie uwodziciel dzieci zadba o to, byś uwierzył w to, że jest Twoim przyjacielem i pocieszycielem. Będzie udawał troskę, kontaktował się z Tobą coraz częściej, prowadził z Tobą coraz dłuższe rozmowy, czasem wielogodzinne. Jego celem jest uzależnienie Cię od niego poprzez sprawienie, że będziesz czuć się akceptowany, ważny i wyjątkowy. Tematy rozmów powoli mogą zacząć się zmieniać, będą coraz bardziej otwarte i śmiałe.
Etap IV – ocena ryzyka groomingu dzieci
Sprawca groomingu kalkuluje ryzyko związane z realizacją planu wykorzystania ofiary. Pomocną dla niego wskazówką do oceny ryzyka jest np. relacja uwodzonego dziecka z rodziną. Ten etap może też pojawić się wcześniej. Sprawca może zwracać szczególną uwagę na to, co piszesz o swojej relacji z rodzicami i przyjaciółmi, będzie sprawdzał, czy masz wsparcie, czy ktoś zauważy, że zaczyna dziać się z Tobą coś niepokojącego.
Etap V – „to będzie nasz sekret”, czyli izolacja ofiary
W ten sposób groomer upewnia się, że ofiara będzie milczeć. Pojawiają się manipulacje, które mają na celu odizolowanie ofiary od najbliższych np. w formie stawiania bliskich w złym świetle. Celem jest odizolowanie emocjonalne i fizyczne ofiary od osób, które mogą ją wesprzeć i chcieć chronić.
Możesz usłyszeć od groomera, że „nikt Cię nie rozumie tak jak ja” albo że „wszyscy są przeciwko Tobie” lub „nikomu na Tobie nie zależy”. Są to kłamstwa, które mają przekonać Cię do tego, żeby z nikim nie rozmawiać o tym, co się dzieje, gdy wpadasz w pułapkę groomera.
Groomer może sugerować Ci też, że rozmowy z nim lepiej zachować w tajemnicy. To manipulacja.
Nigdy nie usuwaj rozmów z zaczepiającym Cię dorosłym. Im bardziej mu na tym zależy, tym bardziej bądź czujny – zachowaj rozmowy, zrób skrinszoty.
Etap VI – wprowadzenie erotyki
Erotyka i tematy seksu wprowadzane sa powoli i ostrożnie. Sprawca stopniowo przełamuje skrępowanie dziecka i oswaja ją z seksualnością. Formą oswajania z seksualnością może być wprowadzenie pornografii. Na tym etapie dochodzi już do przemocy seksualnej.
Etap VII – dążenie do spotkania z ofiarą, czyli cel groomingu dzieci
Już sama propozycja ze strony osoby dorosłej spotkania z Tobą, jeśli masz mniej niż 15 lat, jest przestępstwem, to właśnie grooming. Zastanów się, kogo możesz powiadomić o tym, że ktoś dorosły chce się z Tobą spotkać. Nigdy nie zgadzaj się na spotkanie z dorosłą osobą, ryzyko jest zbyt duże, by sobie na nie pozwolić.
Dlaczego grooming dzieci jest formą przemocy
Grooming dzieci wykorzystuje przemoc psychiczną, seksualną, czasem także fizyczną.
Przemoc psychiczna polega tutaj na stosowaniu podstępu i manipulacji, a także izolacji społecznej, obwiniania, wzbudzaniu poczucia winy w osobie groomowanej, a czasem także groźbach i zastraszaniu, upokarzaniu lub szantażu.
Przemoc seksualna pojawia się w formie różnorodnych działań naruszających sferę seksualną dziecka lub nastolatka. Do tych działań możemy zaliczyć prezentowanie treści pornograficznych, nakłanianie do wysłania intymnych zdjęć lub filmów, dotykanie części intymnych, molestowanie seksualne, gwałt.
Groomer może również sprzedawać nagie lub półnagie zdjęcia ofiary, czerpiąc z tego korzyści finansowe.
Red flagi, czyli na co uważać, nawiązując nowe relacje przez internet
Naucz się rozpoznawać znaki ostrzegawcze! Zwróć uwagę na:
- prawienie mnóstwa komplementów, częste nawiązywanie do Twojego wyglądu albo sugerowanie, że wyglądasz dojrzale jak na swój wiek
- nadmierne zainteresowanie Tobą: wypytywanie o Ciebie, Twoją rodzinę, znajomych albo o to, gdzie i z kim jesteś, jakie masz zainteresowania i problemy, czy masz lub miałeś już chłopaka/dziewczynę, czy masz za sobą inicjację seksualną albo czy się masturbujesz itp.
- prośby o zachowanie czegokolwiek w sekrecie, np. całej rozmowy, propozycji spotkania albo zdjęć
- frustracja, gniew, gdy nie odpowiadasz lub chcesz się wycofać, ale także przepraszanie i ponawianie po jakimś czasie tych samych niekomfortowych dla Ciebie próśb
- nastawianie Cię przeciwko rodzinie i znajomym, wzbudzanie w Tobie poczucia, że nikomu z nich nie możesz ufać
- tematy erotyki i seksu, nawiązywanie do Twojego ciała, chęć oglądania go online lub na żywo, z pozoru niewinne prośby o wysłanie zdjęć w ubraniu, a później np. bez koszulki, ale jeszcze w bieliźnie, a jeszcze później – bez bielizny
- cokolwiek, co wywołuje u Ciebie dyskomfort związany z seksualnością, wstyd, poczucie winy albo niepokój.
Pamiętaj, że nie musisz odpowiadać na każdą wiadomość i zaczepkę, którą otrzymujesz w internecie. Masz prawo pozostawić wiadomość bez odpowiedzi, zablokować użytkownika lub zgłosić go do administracji serwisu. Nie masz obowiązku odpowiadać ani być miłym dla obcych osób, które Cię zaczepiają.
Bezpieczne spotkanie z internetowym znajomym w Twoim wieku
Nie wszystkie znajomości, które nawiązujemy w sieci, są złe i niebezpieczne. W internecie można poznać fajnych i wartościowych ludzi w swoim wieku, nawiązać przyjaźnie. Pewne jest jednak to, że trzeba być ostrożnym.
Zasady bezpieczeństwa:
- planując spotkanie z nowym znajomym, poinformuj o tym kogoś! – świetnie, jeśli to będą to Twoi rodzice, ale może być też rodzeństwo lub przyjaciele
- wybierzcie miejsce, które dobrze znasz, z dobrym i łatwym dojazdem, tak byś w każdej chwili mógł zakończyć spotkanie – powinno być to miejsce publiczne, gdzie nie będziecie sami, np. kawiarnia albo popularny park
- nie spotykaj się z osobą poznaną w sieci tuż przed zmrokiem, wieczorem albo w nocy, gdy nie ma na zewnątrz zbyt wielu ludzi
- udostępniaj swoją lokalizację bliskiej osobie, którą poinformowałeś o spotkaniu, bądź z nią w kontakcie i daj jej znać, jeśli miejsce Twojego pobytu będzie się zmieniać
- przed spotkaniem naładuj baterię w telefonie, aby nie tracić kontaktu z bliskimi.
Pamiętaj, że internetowy znajomy może nie być tą osobą, za którą się podawał online. Jeśli cokolwiek Cię zaniepokoi, masz prawo w dowolnym momencie zadzwonić do kogoś bliskiego i zakończyć spotkanie.
Spotkałam się z dorosłym i zrobił mi krzywdę – co robić?
Powiedz o tym komuś i pozwól sobie pomóc.
Możesz porozmawiać z rodzicami, starszym rodzeństwem, innym dorosłym członkiem rodziny, z psychologiem lub pedagogiem szkolnym, zaufanym nauczycielem, wychowawcą. Możesz także zadzwonić na telefon zaufania lub napisać na czacie. Nie musisz radzić sobie z tym sam, jest wiele osób, które będą chciały Ci pomóc.
Jeśli masz wątpliwości przed powiedzeniem o tym komukolwiek, sugerujemy zacząć od psychologa, np. szkolnego. Jego zadaniem jest udzielić ci wsparcia. Psycholog to osoba bezstronna, która nie będzie Cię oceniać.
Pamiętaj, że winny jest zawsze wyłącznie sprawca, który świadomie użył podstępu i swojej przewagi, by popełnić przestępstwo. Dla policji, sądu, psychologa Ty w tej sytuacji jesteś ofiarą, nawet wtedy, gdy zgodził_ś się na spotkanie.
Child grooming to przestępstwo – jak je zgłosić
Zgłoszenie przemocy, jaką jest grooming, wymaga wiele odwagi. Jednak może dać Ci też poczucie kontroli, decydowania o sobie, siły wewnętrznej, gdy zobaczysz, jak duży masz wpływ na ukaranie sprawcy. Zgłaszając przestępstwo, masz także szansę powstrzymać sprawcę przed krzywdzeniem kolejnych dzieci.
Najprostszą drogą do zgłoszenia przestępstwa jest powiadomienie rodziców, którzy powinni udać się z Tobą na najbliższy komisariat. Tam pokrótce opowiecie, co się stało, a służby zajmą się sprawą dalej. Często jednak obawa przed reakcją rodziców blokuje młode osoby przed zgłoszeniem. Zobacz, kogo jeszcze możesz powiadomić, jeśli nie czujesz, że rodzice Cię wesprą i Ci pomogą:
- psycholog, psycholog szkolny, psychoterapeuta, psychiatra – nie tylko otrzymasz od nich wsparcie, ale pomogą Ci także w samym zgłoszeniu oraz w rozmowie z rodzicami
- konsultant lub konsultantka telefonu lub czatu zaufania – możesz porozmawiać o tym, co się stało, omówić, jak przekazać tę informację rodzicom; telefony i czaty zaufania mogą także przyjąć od Ciebie zgłoszenie przemocy seksualnej i poinformować o tym za Ciebie policję – powiedz nam, jeśli potrzebujesz z tym pomocy, jesteśmy tutaj dla Ciebie
- jeśli doszło do zgwałcenia, możesz udać się także tuż po fakcie na SOR, czyli pogotowie ratunkowe – lekarz zbada Cię i zanotuje wszystko, co będzie później ważne dla policji (siniaki, drobne otarcia, materiał genetyczny taki jak ślina czy sperma, ale także np. Twoje ubrania – nie przebieraj się i nie bierz prysznica między gwałtem a badaniem, by lekarz mógł wszystko zapisać – to pomoże w ukaraniu sprawcy)
- możesz udać się także samodzielnie na komisariat policji i dokonać zgłoszenia (jeśli jesteś dziewczynką, Policja postara się, by wysłuchała Cię kobieta).
Wsparcie psychologiczne – kluczowe, jeśli doświadczyłeś przemocy seksualnej
Przemoc seksualna taka jak grooming, molestowanie czy gwałt wywołują u pokrzywdzonych wiele negatywnych skutków. Wpływ przemocy seksualnej na kondycję psychiczną jest bardzo duży, ale otrzymanie wsparcia od bliskich i/lub psychologa czy psychoterapeuty pomaga uporać się z trudnymi emocjami. To bardzo ważne, by otrzymać wsparcie jak najszybciej.
Jeśli doświadczenie przemocy seksualnej wywołało w Tobie:
- stany lękowe lub ataki paniki
- niepokój, drażliwość, płaczliwość
- nie radzisz sobie z emocjami
- obserwujesz u siebie pogorszenie nastroju, spadek energii, motywacji czy zainteresowań
- nie możesz przestać myśleć o tym, co się stało
- lub wręcz pojawiły się myśli samobójcze
wskazana będzie psychoterapia lub regularne spotkania z psychologiem albo psychotraumatologiem. Wsparcie psychologiczne po przemocy seksualnej jest kluczowe.
Gdzie uzyskać wsparcie psychologiczne, gdy spotkał mnie grooming
Bez względu na to, czy decydujesz się zgłosić grooming, czy nie, możesz potrzebować przez jakiś czas pomocy specjalisty, by poradzić sobie z tym, co Cię spotkało. Pomoc psychologa jest zalecana dla każdej ofiary przemocy seksualnej.
Możesz zacząć od rodziców – poproś ich o jak najszybszy zapis do psychologa. Jeśli to się nie uda, masz inne opcje:
- psycholog szkolny, do którego możesz udać się bez zgody rodziców – jeśli masz obawy, powiedz o nich, porozmawiaj o tym, co jest tajemnicą zawodową psychologa, o czym musi poinformować rodziców, a o czym nie
- telefon lub czat zaufania – tutaj otrzymasz doraźne wsparcie w kryzysowej sytuacji; nie otrzymasz tutaj terapii, której możesz teraz potrzebować, ale w trudnym dla siebie momencie możesz po prostu porozmawiać z psychologiem o tym, co czujesz.
Autor
psycholog, psycholog szkolny
